Abstract:

Op 8 december 2023 is bij Batavialand te Lelystad de Dag van de historische maritieme archeologie in Nederland (het vijftiende Glavimans symposion) georganiseerd.

Dit jaar was ‘Straatvaart’ het centrale thema, de scheepvaart op het Mediterrane gebied en de Levant. Het betreft een relatief onderbelicht onderwerp binnen de maritieme geschiedenis, waar vanuit de maritieme archeologie een grote bijdrage aan kan worden geleverd.

Meerdere sprekers hebben het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken benaderd. Naast onderzoek van scheepswrakken, zijn de historie van de Straatvaart, botanisch onderzoek en keramiek aan bod gekomen. Verder was ook aandacht voor recent onderzoek met andere onderwerpen, waarbij zowel vrijwilligers, professionals als studenten met een maritiem-archeologische of historische achtergrond aan het woord kwamen.

Het symposion en de bijbehorende bundel met de bijdragen aan deze dag bieden een platform waar nieuwe inzichten kunnen worden uitgewisseld en bediscussieerd. De Dag van de historische maritieme archeologie in Nederland is niet alleen bedoeld voor archeologen, historici en scheepsbouwkundigen, maar ook voor studenten en vrijwilligers in de (onderwater)archeologie, gezien hun steeds belangrijker wordende rol in het archeologisch bestel.

De Glavimans Stichting stimuleert het interdisciplinair scheepswrakkenonderzoek in Nederland.

Contents

Voorwoord
Het bestuur van de Glavimans Stichting

Een beknopte inleiding op het centrale thema ‘Straatvaart’
André van Holk

Het Palmhoutwrak en andere Nederlandse scheepswrakken, die (mogelijk) betrokken zijn geweest bij de handel op de Middellandse Zee: een aanzet tot de archeologie van Straatvaarders
Arent Vos

De opgraving van Burgzand Noord 9, een mogelijke Straatvaarder in de Waddenzee
Thijs Coenen en Johan Opdebeeck

Hernieuwde competitie in de Straatvaart: 1660-1665
Marie-Christine Engels

Oliepotten uit Montelupo, opgegraven en -gedoken uit Nederlandse (water)bodem (circa 1675-1800)
Nina Linde Jaspers

Archeobotanische aspecten van de Straatvaart
Henk van Haaster

De vondst van het wrak, het onderzoek en de perikelen rond het vergaan in 1781 op de Zuiderhaaks
Ernst Jongejan

Double Dutch scheepswrak in de Waddenzee nabij Kornwerderzand
Ernie de Jonge en Bert Kremer

In de schoenen van de scheepsbouwer. Onderzoek naar de roef en binnenbetimmering van waterschip ZM22
Tara Pijpers

Het hout niet op. Synthetiserend onderzoek naar hergebruik van scheepshout vanaf de Romeinse tijd tot en met de nieuwe tijd in Nederland
Kirsten Pollé

Waarderend onderzoek van een wrak in het Markermeer
Nicole Schoute

Klein Hollandia – Hoe bescherm je een 350 jaar oud oorlogsschip op de zeebodem?
Robert de Hoop en Martijn Manders

Het Kapelsche wonder digitaal bekeken
Johan Opdebeeck en Bertil van Os