Abstract:

Hoe overleven leden van professionele teams in een wereld die gekenmerkt wordt door individualisering, versnelling en winstmaximalisatie? In tegenstelling tot de theorieën in de gangbare managementliteratuur concludeert dit onderzoek, dat de dynamiek in teams in commerciële organisaties vooral beheerst wordt door eigenbelang, angst, bindingsverlies en macht. Daarin onderscheiden deze professionals zich nauwelijks van ‘gewone’ mensen in het alledaagse leven: ‘Net het echte leven’.

Drie teams met een complexe opdracht worden intensief gevolgd. Gedurende dit veldwerk blijkt dat teamprocessen in de onderstroom (meestal genegeerd in de bestaande literatuur, door managers en de teamleden zelf), een vitale rol spelen in het handelen van de individuele teamleden en in de teamprestaties. Machtsposities, uitsluitingsmechanismen, vertrouwensvragen en communicatieproblemen bepalen de effectiviteit van een team sterker dan gewoonlijk wordt gesuggereerd. In een complex proces van ambigue gedragingen, opgevoerde voorstellingen en versluierde belangen verloopt de teamdynamiek weinig rationeel. Uiterst zelden zijn teamleden zich dit expliciet bewust; onzekerheid, irrationeel en illusoir gedrag, eigenbelang en angst zijn nu eenmaal geen processen die gemakkelijk onthuld worden. Doordat zij het belang niet zien, bestaat er in deze door versnelling voortgedreven teams doorgaans weinig animo om hier aandacht aan te besteden.

Patronen die in dit onderzoek worden blootgelegd beïnvloeden de effectiviteit van teams èn het werkplezier van de betrokken teamleden in hoge mate. Men kan hier dus maar beter rekening mee houden en op in spelen. Vanuit deze visie presenteert Belia van den Berg nieuwe ideeën voor de aansturing van teams, waarbij ruimte ontstaat om de onderstroom toe te laten en tot nu toe verhulde mechanismen in teamdynamiek te benutten.